نامه ها

1. إلى أهل الکوفة، عند مسیره من المدینة إلى البصرة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به اهل کوفه هنگام حرکت از مدینه به سوى بصره

2. إلیهم، بعد فتح البصرة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به اهل کوفه پس از فتح بصره

3. لشریح بن الحارث قاضیه
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏که به‏«شریح ابن حارث‏»قاضى خود نوشته

4. إلى بعض أُمراء جیشه
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به بعضى از سران سپاهش.

5. إلى الاَشعث بن قیس عامل أذربیجان
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«اشعث‏بن قیس‏»فرماندار آذربایجان

6. إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به معاویه

7. إلیه أیضاً
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«معاویه‏»

8. إلى جریر بن عبدالله البجلی لما أرسله إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«جریر ابن عبد الله بجلى‏»هنگامیکه او را بسوى معاویه فرستاد.

9. إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«معاویه‏»

10. إلیه أیضاً
و نیز از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«معاویه‏»

11. وصّى بها علیه السلام جیشاً بعثه إلى العدو
از سفارشهاى امام علیه السلام‏به سپاهیانش و این هنگامى بود که آنها را بسوى دشمن فرستاد.

12.لمعقل بن قیس الریاحی حین أنفذه إلى الشام فی ثلاثة آلاف مقدّمةً له
از سفارشهاى امام علیه السلام‏به‏«معقل ابن قیس ریاحى‏»در آن هنگام که او را با سه هزار نفربعنوان مقدمه لشکر خویش بسوى شام فرستاد

13.إلى أمیر ین من أُمراء جیشه
 از نامه‏هاى امام علیه السلام به دو نفر از سران سپاهش

14.لعسکره قبل لقاء العدوبصفّین
از سفارشهاى امام علیه السلام به لشکرش پیش از روبرو شدن بادشمن در«صفین‏»

15.اللَّهُمَّ إِلَیْکَ أَفْضَتِالْقُلُوبُ، وَمُدَّتِ الاََْعْنَاقُ، وَشَخَصَتِ الاََْبْصَارُ، وَنُقِلَتِ الاََْقْدَامُ، وَأُنْضِیَتِالاََْبْدَانُ.
از دعاهاى امام علیه السلام به هنگام مقابله با دشمن در میدان جنگ

16.لاَصحابه عند الحرب
از سخنان امام علیه السلام که همواره هنگام نبرد به اصحابش‏مى‏فرمود.

17.إلى معاویة، جواباً عن کتابٍ منه
از نامه‏هاى امام علیه السلام که در پاسخ‏«معاویه‏»نگاشته

18.إلى عبد الله بن العباس وهو عامله على البصرة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«عبد الله ابن عباس‏»فرماندار«بصره‏».

19.إلى بعض عماله
از نامه‏هاى امام علیه السلام به بعضى از فرماندارانش

20.إلى زیاد بن أبیه وهو خلیفة عامله عبدالله بن العباس على البصرة، وعبد الله عامل أمیرالمؤمنین علیه السلام یومئذ علیها وعلى کور الاَهواز و فارس وکرمان
از نامه‏هاى امام علیه السلام

21.فَدَعِ الاِِْسْرَافَ مُقْتَصِداً، وَاذْکُرْ فِی الْیَوْمِ غَداً، وَأَمْسِکْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِکَ، وَقَدِّمِ الْفَضْلَلِیَوْمِ حَاجَتِکَ.
نیز از نامه‏هاى امام علیه السلام به زیاد

22.إلى عبدالله بن العباس وکان ابن عباس یقول: ما انتفعت بکلام بعد کلام رسول الله کانتفاعی بهذا الکلام
از نامه‏هاى امام علیه السلام: به‏«عبد اله ابن عباس‏».

23.قاله قُبَیْلَ موته لمّا ضربه ابن ملجم على سبیل الوصیة
از سخنان امام علیه السلام هنگامى که‏«ابن ملجم‏»وى را ضربت‏زد سخنان ذیل را پیش از مرگش بعنوان‏«وصیت‏»فرمود:

24.بما یُعمل فی أمواله، کتبها بعد منصرفه من صفین
از وصیتهاى امام علیه السلام در مورد مصرف اموالش بعد از وفات‏او است این وصیت را پس از باز گشت از صفین مرقوم فرموده است:

25.ومن وصیة له علیه السلام شى
از سفارشهاى امام علیه السلام به افرادیکه مامور جمع‏آورى زکات‏از طرف او مى‏شدند.

26.إلى بعض عمّاله، وقد بعثه على الصدقة
از سفارشهاى امام علیه السلام به بعضى از کارمندانى که براى گرد-آورى زکات مى‏فرستاده است

27.إلى محمد بن أبی بکر حین قلّده مصر
از عهد نامه‏هاى امام علیه السلام به محمد بن ابى بکر هنگامى که وى رابحکومت مصر منصوب کرد

28.إلى معاویة جواباً وهو من محاسن الکتب.
از نامه‏هاى امام علیه السلام در پاسخ معاویه-شریف رضى مى‏گوید

29.إلى أهل البصرة
از نامه‏هاى امام علیه السلام باهل بصره

30.إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به معاویه

31.ومن وصیّته علیه السلام للحسن بن علی علیه السلام ، کتبها إلیه بـ «حاضرین» عند انصرافه من صفّین
از وصایاى امام علیه السلام به امام حسن مجتبى

 32.ومن کتاب له علیه السلام إلى معاویة
 از نامه‏هاى امام علیه السلام به معاویه

 33.ومن کتاب له علیه السلام إلى قُثَمَ بن العبّاس، وهو عامله على مکّة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«قثم بن عباس‏»فرماندار امام در شهرمکه

34.ومن کتاب له علیه السلام إلى محمد بن أبی بکر لما بلغه توجّدهمن عزله بالاَشتر عن مصر، ثم توفی الاَشتر فی توجهه إلى هناک قبل وصوله إلیها
از نامه‏هاى امام علیه السلام

35.ومن کتاب له علیه السلام إلى عبدالله بن العباس، بعد مقتل محمّد بن أبی بکر بمصر
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«عبد الله بن عباس‏»پس از شهادت‏«محمد بن ابى بکر»

 36.ومن کتاب له علیه السلام فی ذکر جیش أنفذه إلى بعض الاَعداء، وهو جواب کتاب کتبه إلیه أخوه عقیل بن أبی طالب
از نامه‏هاى امام علیه السلام این نامه را امام بعنوان پاسخ‏ببرادرش‏«عقیل بن ابیطالب‏»در مورد لشکرى که بسوى بعضى از دشمنان‏گسیل داشته،نوشته است.

 37.ومن کتاب له علیه السلام إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«معاویه‏»

 38.ومن کتاب له علیه السلام إلى أهل مصر، لما ولّى علیهم الاَشتر رحمه الله
از نامه‏هاى امام علیه السلام به ملت‏«مصر»آنگاه که‏«مالک اشتر»رازمامدار آنها ساخت.

 39.ومن کتاب له علیه السلام إلى عمروبن العاص
از نامه‏هاى امام علیه السلام به عمرو عاص

 40.ومن کتاب له علیه السلام إلى بعض عماله
از نامه‏هاى امام علیه السلام به یکى از فرماندارانش

41.إلى بعض عماله وهو عبدالله بن العباس
از نامه‏هاى امام علیه السلام به یکى از فرماندارانش

42.إلى عمر بن أبی سلمة المخزومی وکان عامله على البحرین، فعزله، واستعمل النعمان بن عجلان الزّرقی مکانه
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«عمر بن ابو سلمه مخزومى‏»فرماندار«بحرین‏»که بدین وسیله او را بر کنار و«نعمان بن عجلان زرقى‏»را به جایش منصوب‏فرمود.

43.إلى مصقلة بن هُبَیرة الشیبانی وهو عامله على أردشیر خُرّة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«مصقلة ابن هبیرة شیبانى‏»فرماندار«اردشیر خره‏»(یکى از شهرهاى فارس)

44.إلى زیاد بن أبیه وقد بلغه أن معاویة کتب إلیه یرید خدیعته باستلحاقه
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«زیاد ابن ابیه‏»

45.ومن کتاب له علیه السلام إلى عثمان بن حنیف الاَنصاری وهو عامله على البصرة، وقد بلغه أنه دعی إلى ولیمة قوم من أهلها، فمضى إلیهم
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«عثمان بن حنیف انصارى‏»فرمانداربصره،پس از آن که به حضرت گزارش داده شد،که یکى از ثروتمندان بصره‏وى را به میهمانى دعوت کرده و او پذیرفته است.

46.إلى بعض عمّاله
از نامه‏هاى امام علیه السلام به بعضى از فرماندارانش

47.ومن وصیة له للحسن والحسین علیهم السلام لما ضربه ابن ملجم لعنه الله
از وصایاى امام علیه السلام به حسن و حسین علیه السلام هنگامى که(ابن ملجم)لعنه الله آنحضرت را ضربت زد.

 48.ومن کتاب له علیه السلام إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به معاویه

 49.ومن کتاب له علیه السلام إلیه
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«معاویه‏»

 50.ومن کتاب له علیه السلام إِلى أمرائه على الجیوش
از نامه‏هاى امام علیه السلام به سران سپاهش

 51.ومن کتاب له علیه السلام إلى عماله على الخراج
از نامه‏هاى امام علیه السلام به کار گذاران بیت المال.

52.إلى أمراء البلاد فی معنى الصلاة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به فرمانداران شهرها درباره معنى نماز

53.ومن عهدٍ له علیه السلام
فرمان مبارک امام علیه السلام به مالک اشتر.

 54.ومن کتاب کتبه علیه السلام إلى طلحة والزبیر، مع عمران بن الحصین الخزاعی وقد ذکره أبو جعفر الاِسکافی فی کتاب المقامات
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏این نامه را امام(ع)همراه‏«عمران ابن حصین خزاعى‏»براى‏«طلحه‏»و«زبیر»فرستاد و«ابو جعفر اسکافى‏»در کتاب‏«مقامات‏»در بخش فضائل‏امیر مؤمنان(ع)آنرا آورده است.

 55.ومن کتاب له علیه السلام إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به معاویه

56.وصىّ به شریح بن هانىء لما جعله على مقدمته إلى الشام
از سفارشهاى امام علیه السلام‏«به شریح ابن هانى‏»

57.إلى أهل الکوفة عند مسیره من المدینة إلى البصرة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«اهل کوفه‏»،هنگام حرکت از«مدینه‏»بسوى‏«بصره‏»

58.إلى أهل الاَمصار یقتصّ فیه ما جرى بینه وبین أهل صفین
از نامه‏هاى امام علیه السلام که باهالى شهرها نوشته و جریان‏«صفین‏»را بیان داشته است.

59.إلى الاَسود بن قُطْبَةَ صاحب جند حُلوان
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«اسود بن قطبه‏»رئیس سپاه‏«حلوان‏»(از ایالات فارس)

60.إلى العمال الذین یطأ عمَلَهُمْالجیشُ
از نامه‏هاى امام علیه السلام به فرمانداران و بخشداران شهرهائى که‏لشکر از آنها عبور مى‏کند.

61.إلى کمیل بن زیاد النخعی وهو عامله على هیت، یُنکر علیه ترکه دفع من یجتاز به من جیش العدو طالباً الغارة
از نامه‏هاى امام علیه السلام به‏«کمیل ابن زیاد نخعى‏»فرماندار«هیت‏»از آبادیهاى کشور عراق)

62.إلى أهل مصر مع مالک الاَشتر لما ولاّه إمارَتَها
از نامه‏هاى امام علیه السلام که همراه‏«مالک‏»براى اهل مصرفرستاد،زمانى که استاندارى آنجا را به او واگذار نمود.

63.إلى أبی موسى الاَشعری وهو عامله على الکوفة، وقد بلغه عنه تثبیطُهالناسَ عن الخروج إلیه لمّا ندبهم لحرب أصحاب الجمل
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏این نامه را امام علیه السلام به‏«ابو موسى اشعرى‏»فرماندار کوفه‏بهنگامى نوشت،که به او خبر رسید ابو موسى اهل کوفه را از حرکت درهمراهى آن حضرت براى جنک جمل بازداشته است.

64.ومن کتاب له علیه السلام کتبه إلى معاویة، جواباً عن کتاب منه


 65.ومن کتاب له علیه السلام إلیه أیضاً
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«معاویه‏»

66.إلى عبدالله بن العباس رحمه الله وقد مضى هذا الکتاب فیما تقدّم بخلاف هذه الروایة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«عبد الله ابن عباس‏»،این نامه بصورت دیگرى نیز قبلا آمده است.

67.ومن کتاب کتبه علیه السلام إلى قُثَمِ بن العباس؛ وهو عامله على مکة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«قثم ابن عباس‏»فرماندار مکه.

68.ومن کتاب له علیه السلام إلى سلمان الفارسی؛ قبل أیام خلافته
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«سلمان فارسى‏»پیش از خلافتش

69.ومن کتاب له علیه السلام إلى الحارث الهَمْدَانی
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«حارث همدانى‏»

70.إلى سهل بن حُنَیف الاَنصاری وهو عامله على المدینه، فی معنى قوم من أهلها لحقوا بمعاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«سهل بن حنیف‏»فرماندار«مدینه‏»درباره گروهى که بمعاویه ملحق شده‏بودند

71.إلى المنذر بن الجارود العَبْدی وقد خان فی بعض ما ولاّه من أعماله
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«منذر بن جارود عبدى‏»که در کار فرماندارى خویش خیانت کرده بود.

72.إلى عبدالله بن العباس
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به عبد الله بن عباس

73.ومن کتاب له علیه السلام إلى معاویة
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به‏«معاویه‏»

74.بین الیمن وربیعة نُقل من خط هشام بن الکلبی
از عهدنامه‏هائى است که امام علیه السلام‏براى قبیله‏«ربیعه‏»و«یمن‏»تنظیم فرموده و از خط‏«هشام‏کلبى‏»نقل شده است.

75.إلى معاویة فی أول ما بویع له بالخلافه ذکره الواقدی فی کتاب الجمل
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏که در آغاز بیعت‏به‏«معاویه‏»نوشته.

76.ومن وصیة له علیه السلام لعبد الله بن العباس عند استخلافه إیاه على البصرة
از سفارشهاى امام علیه السلام‏به‏«عبد الله ابن عباس‏»هنگامى که وى را بفرماندارى‏«بصره‏»منصوب‏فرمود.

77.لَهُ لما بعثه للا حتجاج على الخوارج
از سفارشهاى امام علیه السلام‏به‏«عبد الله بن عباس‏»هنگامیکه وى را براى گفتگو نزد خوارج فرستاد

78.إلى أبی موسى الاَشعری جواباً فی أمر الحکمین
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏به ابو موسى اشعرى در جواب نامه او درباره حکمین

79.لما استُخْلِف إلى أمراء الاَجناد
از نامه‏هاى امام علیه السلام‏بفرماندهان لشکر هنگامى که زمام خلافت را بدست گرفت.